Screenshot van film 'RijnWaalpad tussen Arnhem en Nijmegen', i.o.v. provincie Gelderland.

Meer Fiets in Arnhem

Het gebruik van de fiets neemt snel toe, zowel in aantallen als in gereden kilometers. Het succes van de e-bike draagt daaraan alleen nog maar verder bij. De fiets is daarnaast ook een lifestyle-product geworden, met subculturen rond racefietsen, bakfietsen en vintage courier-bikes (fixies). Het is echter niet alleen maar goed nieuws dat we horen. Files op de fietspaden, overvolle stallingen en wildparkeren in de binnensteden. En dat terwijl iedereen net begint in te zien dat de fiets het ideale smeermiddel is voor de stedelijke mobiliteit.

Stadswerkplaats Fiets Arnhem

Stadswerkplaats Fiets is een project van Hans Schreuder en Marko van der Vegt om argumenten, plannen en ideeën te verzamelen waarmee Arnhem meer kan gaan fietsen. In de eerste helft van 2016 is een drietal seminars georganiseerd, samen met OPA, CASA en MediaVilla over achtereenvolgens ‘de fiets’, ‘de stad’ en ‘gedrag’. In het najaar en vroege voorjaar hebben in totaal vier workshops plaatsgevonden om de ideeën en inzichten te verzamelen. Tijdens de komende Velo-City 2017 fietsconferentie die in Arnhem en Nijmegen plaatsvindt, zullen de verzamelde ideeën aan de stad worden gepresenteerd.

De Seminars

O-P-A 21 april 2016

Het eerste seminar was gewijd aan design en fiets, in opdracht van het Ontwerp Platform Arnhem Op deze avond in Showroom Arnhem spraken Peter van der Veer (oa. ontwerper Gazelle), Feiko Withagen (VelopA), Ron Bissels (Advier) en Frank Kwanten (Soigneur) over ontwikkelingen op gebied van fietsontwerp, stallingen, mobiliteit en fietsmarketing. Kort samengevat hadden de sprekers de volgende aanbevelingen:

  • zet in op de deelfiets
  • betrek meer nieuwe technologie bij de handhaving
  • ontwikkel een heldere visie op fietsen
  • leg fietsers meer in de watten

CASA 17 mei 2016

Architectuurcentrum CASA had in het kader van Stadswerkplaats Fiets slechts een spreker op het programma, Jeroen de Willigen, maar die had wel twee petten op. Hij sprak als Stadsbouwmeester van de stad Groningen, de stad met het hoogste fietsaandeel in de totale mobiliteit. Het destijds controversiële Verkeerscirculatieplan uit het begin van de jaren 70 heeft achteraf een grote rol gespeeld in de aantrekkelijkheid van de fiets als basisvervoermiddel in Groningen.

Het advies van De Willigen is dan ook om radicaal te durven zijn, en eventuele maatregelen vooral voor de hele stad te laten gelden. Het tweede deel van zijn verhaal betrof een toekomstvisie voor Groningen zonder fossiele brandstoffen. Hij schetste daarin een stad waar door toepassing van zelfrijdende deelauto's veel ruimte vrijkomt voor groen, en voor de fiets.

Tip van De Willigen: focus op wat de mensen krijgen en niet op wat ze verliezen. Het verslag is te downloaden via de site van CASA.

Media Villa 31 mei 2016

Het derde seminar vond plaats in de mooie Sonsbeek Villa als onderdeel van het programma van Media Villa. Hier was het onderwerp 'gedrag', hoe be&ium;nvloeden we het gedrag van mensen wanneer ze gaan reizen, en hoe gedragen mensen zich als fietser? Sprekers waren Raymond Gense (PON), Norbert Mol (BiketoWork) en Gerard Tertoole (de Verkeerspsycholoog).

Raymond Gense vertelde hoe het bedrijf PON van importeur van Volkswagens aan het evolueren is naar een aanbieder van ketenmobiliteit. De fiets speelt daarin een heel belangrijke rol. Volgens Gense is het eigenlijk onzin om op meer dan 2 wielen de stad in te rijden. De zelfrijdende auto ziet hij nog lang niet in staat om relevant vervoer in de stad te leveren, juist door de eisen aan de veiligheid en de onvoorspelbaarheid van het stedelijk verkeer. Auto's blijven in die visie aan de rand van de stad waarna met deelfietsen de reis kan worden voortgezet.

Norbert Mol is vooral hands-on aan de slag gegaan, want hij heeft mede aan de wieg gestaan van de Toury app, waarmee werknemers worden verleid/gestimuleerd om autokilometers in te ruilen voor fietskilometers. De app brengt op een speelse manier competitie tussen werknemers onderling, afdelingen of tussen bedrijven, op gang.

Gerard Tertoole gaf tenslotte een college gedragsbeïnvloeding met inspirerende voorbeelden en filmpjes. Volgens Tertoole hebben we het altijd over de inhoud, maar moeten we ons misschien meer richten op ons reptielenbrein voor het beïnvloeden van impulsgedrag, dus wegnemen van drempels en verleiden tot het gewenste gedrag. Tertoole's belangrijkste tip voor Arnhem: laat zien dat je kiest voor de fiets!

Workshops

Najaar 2016

In september, oktober en november zijn langs dezelfde lijnen (fiets, stad en gedrag) workshops gehouden om ideeën te verzamelen en te inventariseren waar kansen en bedreigingen liggen. Het bleek niet eenvoudig om de vooraf bepaalde indeling aan te houden, omdat veel onderwerpen onderling sterk verweven zijn. In het algemeen kwam een aantal zaken vaak terug: Arnhem moet een integrale visie ontwikkelen op de stad en de plaats van de fiets daarin. En als er wordt gekozen voor de fiets, moet dat ook onverkort en duidelijk naar buiten worden uitgedragen. Verwen de fietsers, en vergeet daarbij zeker niet de mensen die nu al fietsen!

Begin 2017

In februari 2017 zijn de belangrijkste ideeën geclusterd en zijn deze in een grote workshop voorzien van plussen en minnen. Als motto voor de stad werd gesuggereerd:

Arnhem geeft fietsers voorrang

Daar kunnen wij ons geheel in vinden! De plenaire sessie van februari heeft de volgende selectie van aandachtpunten opgeleverd:

  • stadsdistributie, deel-bakfiets, meer fietskoeriers, minder vrachtwagens en busjes in de stad. Gezamenlijk komen tot oplossingen door alle stakeholders eigenaar van het probleem te maken.
  • transferia aan de rand van de stad met fiets en OV, oppikpunten voor boodschappen minder bezoekers met de auto de stad in, drempels wegnemen om dat ook te doen.
  • Arnhemse deelfiets, leasefiets studenten liefst met ondersteuning (heuvels), combineren met transferia. Ook voor bezoekers aan de stad (hotels).
  • hoofdroutes voor auto's en fietsers zoveel mogelijk scheiden. Let ook op met parkeren op/langs fietsroutes. Routes ook beter herkenbaar maken (oa route naar HAN). Begin en eindpunt snelfietsroutes beter herkenbaar maken.
  • meer fietsvoorzieningen op werk en school. Beloningssysteem voor fietsforensen uitbreiden huidige mogelijkheden. Werkgevers uitdagen meer te doen
  • meer aandacht voor fietsen op basisscholen. Veilige routes naar de scholen, stimuleren fietsgebruik, minder auto's rond de school. Leerlingenvervoer met de fiets ipv met busjes. Jong geleerd, oud gedaan!
  • doorstroming voor fietsers verbeteren Groene golf, 2x groen. Doorstroming nu te eenzijdig op OV en auto gericht. Ergernis voor fietsers.
  • (nog) veiliger oversteken centrumring. Meer ruimte vrijmaken voor fietsers. Ook fietsring rond het centrum verbeteren. Geen shared spaces als onderdeel van hoofdroutes zoals bij Johnny van Doornplein of Steenstraat.
  • meer en betere fietsparkeervoorzieningen. Ook in de wijken. Autoparkeerplaatsen (op straat) inruilen voor fietsparkeren. Bewaakt stallen rond het centrum, gedogen kortparkeren.

Velo-city

Rond de Velo-city conferentie van juni 2017 zijn de resultaten gepresenteerd aan de stad. Het concept Stadswerkplaats is voor de gemeente ook bruikbaar voor andere onderwerpen dan de fiets, het rond de fiets opgebouwde netwerk kan als klankbord voor de gemeente van belang zijn in de beleidsontwikkeling van de komende jaren. Ook Arnhem heeft immers als ambitie geformuleerd om Fietsstad van Nederland te worden!

Dutch Bike

In het voorjaar van 2017 is door Stadswerkplaats Fiets ook meegewerkt aan de totstandkoming van de tentoonstelling Dutch Bike die te zien was in het oude Kijkshop pand aan het Johnny van Doornplein in Arnhem. Deze tentoonstelling is opgezet door Yksi connect in samenwerking met Peter van der Veer en Stadswerkplaats Fiets. Zie voor een mooie VR impressie: Yksi.nl en voor meer info over de (reizende) tentoonstelling: dutch-bike.nl

fotografie: Jeroen van der Wielen

Contact

Hans Schreuder (fietsinnovator) hans@stadswerkplaatsfiets.nl
Marko van der Vegt (fietsmarketing) marko@stadswerkplaatsfiets.nl

Partners:

Hogeschool Arnhem Nijmegen

Gemeente Arnhem

Ontwerp Platform Arnhem

Architectuurcentrum CASA

MediaVilla